RUU MUFTI WILAYAH PERSEKUTUAN 2024 : APA PANDANGAN?

 RUU MUFTI WILAYAH PERSEKUTUAN 2024 YANG MEMBELENGGU FIKIRAN?

Isu Rang Undang-Undang (RUU) Mufti Wilayah Persekutuan 2024 yang mencadangkan pendefinisian akidah, tasawuf, dan fikah secara eksklusif kepada Ahli Sunnah Wal Jamaah (ASWJ) berdasarkan aliran al-Asha’irah, al-Maturidiyyah, tasawuf Junaid al-Baghdadi dan al-Ghazali, serta Mazhab Syafie, menimbulkan persoalan besar tentang ruang lingkup dan kebebasan beragama di Malaysia. Isu ini perlu dilihat dari perspektif al-Quran, hadis, dan sejarah Islam untuk menilai sama ada cadangan tersebut menyempitkan atau memperkaya pengalaman keagamaan umat Islam.

1. Al-Quran dan Konsep Beragama

Al-Quran menekankan kebebasan beragama dan pentingnya kesatuan umat, tanpa menafikan kepelbagaian. Firman Allah:

"Sesungguhnya agama yang benar di sisi Allah ialah Islam." (Surah Al-Imran: 19)

Firman ini menegaskan bahawa Islam adalah agama yang inklusif, namun tidak merincikan metodologi akidah atau mazhab tertentu yang wajib diikuti. Allah juga berfirman:

"Tidak ada paksaan dalam agama." (Surah Al-Baqarah: 256)

Ayat ini menunjukkan bahawa dalam hal keyakinan, tiada paksaan atau pengkhususan yang ketat mengenai bentuk-bentuk tertentu akidah atau amalan.

2. Hadis dan Pandangan Ulama Tentang Mazhab

Dalam hadis, Rasulullah SAW bersabda:

"Perbezaan di kalangan umatku adalah rahmat." (Riwayat al-Baihaqi)

Hadis ini merujuk kepada kepelbagaian pandangan yang wujud dalam kalangan ulama dan mazhab sebagai rahmat, bukan beban. Pada zaman Rasulullah, tiada takrifan khusus untuk aliran akidah seperti al-Asha'irah atau al-Maturidiyyah, kerana akidah umat Islam ketika itu diambil langsung daripada wahyu dan penjelasan Nabi.

Mazhab Syafie juga adalah satu daripada empat mazhab utama dalam Islam (Hanafi, Maliki, Syafie, Hanbali), dan kesemuanya diterima dalam kalangan Ahli Sunnah Wal Jamaah. Pengenalan hanya satu mazhab (Syafie) secara undang-undang boleh dianggap menyempitkan ruang interpretasi, sedangkan keempat-empat mazhab ini, beserta mazhab-mazhab lain, mempunyai asas yang kuat dalam fiqh dan syariah.

3. Kepelbagaian dalam Ijtihad dan Tasawuf

Ulama terkemuka seperti Imam Abu Hanifah dan Imam Malik turut berpegang kepada ajaran tasawuf, tetapi dengan pendekatan berbeza. Junaid al-Baghdadi dan al-Ghazali adalah tokoh utama dalam tasawuf, tetapi ada pelbagai pendekatan lain yang juga sah, termasuk ajaran Ibn Arabi atau Rumi.

Pengenalan aliran tasawuf secara undang-undang mungkin boleh mengurangkan keterbukaan dalam amalan kerohanian Islam yang lebih luas. Tasawuf, secara umumnya, adalah kaedah mendekatkan diri kepada Allah melalui pelbagai cara, tetapi tiada satu cara yang mutlak bagi seluruh umat Islam.

4. Sejarah Pengundangan Akidah dan Mazhab

Sejarah Islam menunjukkan bahawa pengundangan akidah dan mazhab boleh membawa kepada polarisasi dan ketegangan. Contoh yang paling menonjol ialah ketika mazhab tertentu dijadikan rasmi oleh kerajaan, seperti di Andalusia ketika pemerintah berpegang kepada Mazhab Maliki sahaja. Walaupun ia berjaya mengawal kepelbagaian mazhab, akhirnya masyarakat Muslim Andalusia kehilangan kefleksibelan dalam amalan beragama.

Pada zaman Khalifah Abbasiyah, isu Mu’tazilah diangkat menjadi doktrin rasmi, tetapi ia membawa kepada konflik, sehingga pada akhirnya kerajaan Abbasiyah terpaksa menarik semula pengesahan ini demi mengelakkan perpecahan dalam kalangan umat.

5. Implikasi dan Cadangan Pendekatan

Implikasi positif yang mungkin muncul daripada cadangan ini ialah ia mampu memperkuat identiti keagamaan dan menjaga kestabilan umat dalam negara. Namun, implikasi negatifnya ialah berisiko membataskan ruang ijtihad, perbezaan pandangan, dan kepelbagaian dalam amalan Islam. Ini boleh mengurangkan potensi dialog antara pelbagai aliran pemikiran Islam yang sah, seterusnya membawa kepada sikap ekstrem atau ketegangan di kalangan kelompok yang merasakan pandangan mereka tidak dihormati.

Dari perspektif Al-Quran dan hadis, lebih sesuai untuk kerajaan menerapkan dasar yang mengekalkan kesatuan dalam kepelbagaian. Islam sentiasa memberi ruang kepada kepelbagaian mazhab dan aliran pemikiran selagi ia berada dalam lingkungan Ahli Sunnah Wal Jamaah. Penguatkuasaan yang ketat terhadap aliran tertentu boleh bertentangan dengan semangat inklusiviti dan rahmat yang dibawa oleh Islam.

Cadangan:

1. Penerapan Prinsip Kesatuan dan Kepelbagaian: Kerajaan seharusnya mengekalkan kesatuan dalam kerangka ASWJ, tetapi tanpa memaksa satu aliran sahaja. Mazhab Syafie boleh kekal sebagai rujukan utama, tetapi mazhab lain juga perlu diakui.

2. Ruang Dialog dan Ijtihad: Menggalakkan dialog antara pelbagai pandangan dalam ASWJ, tanpa mengehadkan kreativiti intelektual umat Islam.

3. Pendidikan dan Penyebaran Ilmu: Membina kefahaman yang lebih luas tentang peranan pelbagai mazhab dan aliran akidah, termasuk aliran tasawuf yang pelbagai, agar umat Islam lebih terbuka dan toleran terhadap perbezaan dalaman.

Pendekatan ini boleh membantu menghindari pengasingan dan ekstremisme, serta memastikan bahawa ajaran Islam kekal relevan dan kaya dengan tradisi keilmuan dan amalan yang berkembang.